Toplum Çalışmaları Enstitüsü “Türkiye Toplumsal Eğilimler Araştırması Eylül 2024” raporunu yayınladı. Toplamda 1.514 vatandaşla yapılan araştırmada, 18 yaş üstü seçmenlerle görüşüldü. 761’ini kadın, 752’sini erkeklerin oluşturduğu anket araştırmasında en yüksek yaş grubunu 35 ila 44 yaş aralığı oluştururken, en yüksek eğitim düzeyi ise 29,2 ile lise yer aldı. Meslek dağılımına göre en yüksek oran yüzde 26 ile ev hanımlarında görüldü.
ATATÜRK VE CUMHURİYET SORULDU: YÜZDE 83’Ü OLUMLU DÜŞÜNÜYOR
Yapılan anket çalışmasında “Cumhuriyet, Saltanat ve Atatürk” soruldu. Mustafa Kemal Atatürk ile ilgili toplumun “çok olumlu” ve “olumlu” görüşe sahip olduğu, bu oranın toplamda yüzde 83,7 olduğu belirlendi. Bu oran içinde parti dağılımına bakıldığında en yüksek olumlu görüş sırayla yüzde 97 ile CHP; yüzde 95,9 ile İyi Parti;
yüzde 74,6 ile AKP; yüzde 69,3 ile Yeniden Refah Partisi şeklinde sıralandı. Öte yandan toplumun yalnızca yüzde 5,8’i cumhuriyetin kurucusu ile ilgili olumsuz kanaate sahip olduğunu ifade ediyor. Atatürk’e dair en yüksek olumlu görüş yüzde 89,4 ile emeklilerdeyken, en az olumlu görüş yüzde 75,7 ile memurlarda.
Saltanatın kaldırılıp cumhuriyetin kurulmasıyla ilgili toplumun “çok doğru” ve “doğru” görüşüne sahip olduğu, bu oranın toplamda yüzde 72,6 olduğu kaydedildi. Saltanatın kaldırılıp cumhuriyetin kurulmasının yanlış olduğunu düşünenlerin oranı ise yüzde 12,5 ile sınırlı kaldı.
Saltanatın kaldırılmasını yanlış bulanların oransal olarak en yüksek olduğu parti ise yüzde 38,1 ile Yeniden Refah Partisi. Meslek gruplarında ise bu durum en yüksek oran yüzde 37’yle günübirlik işlerde çalışan kişilerde görülürken onu da yüzde 20.5 oranla işsizler takip ediyor.
DİNDARLIK AZALDI
Vatandaşlara son 5 yılda dindarlık seviyelerinin değişip değişmediği soruldu. Soruya cevap verenlerin yüzde 63,5’i herhangi bir değişim olmadığını belirtirken, yüzde 22,5’i “Dindarlığım azaldı” dedi. Dindarlık seviyesinin son 5 yılda en çok arttığını söyleyenlerin oranı yalnızca AKP’lilerde (yüzde 17,9) azaldığını söyleyenlerden (yüzde 13,7) fazla. Toplum genelinde son dindarlık seviyesi belirgin bir şekilde azaldığı görülürken, bu durum memurlar arasında ise artışa geçti.
2023 genel seçimlerinde AKP’ye oy veren ve son 5 yılda dindarlık seviyesinin azaldığını söyleyen seçmenlerin yüzde 51,5’i partilerini desteklemeye devam ederken yüzde 19,3’ü CHP’yi, yüzde 13,6’sı MHP’yi desteklemeye başladığını ifade ediyor.
Öte yandan kadın ve erkek arasındaki dindarlık seviyelerindeki değişiklikte dikkat çekiyor. Kadınlarda yüzde 17 dindarlık seviyesi artıştayken azaldığını söyleyenler yüzde 15,4 seviyesinde. Erkeklerde bu oran ise artanlar olarak yüzde 29,7; azalanlar olarak ise yüzde 11 olarak gerçekleşti.
ÖZGÜRLÜK TALEBİ YÜKSELİYOR
Toplum özgürlük konusunda ikiye bölünmüş durumda. Türkiye’de kendini özgür hisseden vatandaşların oranı yüzde 50,4 olarak ölçülürken özgür hissetmeyenlerin oranı yüzde 49,6 olarak belirlendi. Bu kategoride kendini özgür hissedenlerin parti dağılımında en yüksek oranla birinci sırayı yüzde 78,7 ile MHP’liler ikinci sırayı da yüzde 73,3 ile AKP’liler yer aldı.
Kendilerini en az özgür hisseden grup içinde parti dağılımına bakıldığında en yüksek paya yüzde 77,1 oranla DEM Partililer sahip. En yüksek ikinci orana sahip parti ise yüzde 733,1 oranla CHP.
İlkokul ve altı eğitime sahip olanlardaki özgür hissedenler yüzde 57,4; hissetmeyenler ise yüzde 42,6. Üniversite ve üzeri eğitim almış vatandaşlarda bu oranlar tam tersi şekilde gerçekleşiyor. Üniversite mezunlarının yüzde 57,1’i kendilerini özgür hissetmezken yüzde 42,9’u özgür hissediyor.
Yurt dışında yaşamak isteyenlerin oranı ise 37,8 belirlendi. Bu oranda parti içi dağılıma bakıldığında, en yüksek oy oranını yüzde 55,1 ile DEM Parti aldı. Partiyi ikinci sırada yüzde 54,1 ile CHP, üçüncü sırada yüzde 52,9 ile Yeniden Refah Partilisi ve dördüncü sırada ise yüzde 50 oranla Zafer Partisi izledi. Öte yandan yüzde 19,1 ile MHP en düşük oy oranına sahipken onu İYİ Parti yüzde 23,5 oy oranıyla takip etti. AKP bu durumda yüzde 24,1 oy oranı alarak ortada kaldı.
SOKAK KÖPEKLERİNE BAKIŞ
Öte yandan toplumun büyük bir oranı sokak köpekleri konusunda alınan kararlara karşı çıkıyor. Vatandaşlar, sokak köpeklerinin öldürülmesine veya uyutulmasına yüzde 54,5 oranında karşı çıkarken, sadece saldırgan olanların uyutulmasını talep edenlerin oranı yüzde 32 ile ölçüldü. Köpeklerin öldürülmesini veya uyutulmasını destekleyenler ise yüzde 13 olarak hesaplandı. Köpeklere yönelik ölüme en çok yüzde 73 oyla İYİP, yüzde 69 oy oranıyla CHP karşı çıkıyor. Bu sırayı yüzde 55’le DEM, yüzde 52’yle oy kullanmayanlar izliyor.
Öte yandan öldürülmesini en çok destekleyen parti, yüzde 29,5 oy oranı ile Zafer Partisi çıktı. Onu yüzde 18’le MHP ve İYİ Parti izledi. Sadece saldırgan hayvanların öldürülmesini talep edenlerin oranı en çok yüzde 42’yle Zafer Partisi çıktı. Onu da yüzde 40 oy oranıyla Yeniden Refah Partisi izledi.
